De digitale wereld wordt steeds meer een onderdeel van ons dagelijkse leven. Traditionele winkels worden meer en meer webshops. Banken sluiten kantoren en organiseren alles via een app. Zelfs afspraken maken bij de dokter of in je stads- of gemeentehuis verloopt steeds vaker digitaal. Iedereen wordt verplicht om mee te gaan in de digitale wereld, en dat is niet voor iedereen even eenvoudig. Bij velen blijft er een onzekerheid, is dit wel veilig? Mag ik hier wel klikken? Is die e-mail echt of opgesteld door cybercriminelen die zo veel mogelijk gegevens van me willen? Veilig online surfen is en blijft dus enorm belangrijk. Om iedereen te helpen functioneren in die digitale wereld waar we in leven, moeten we samenwerken. Elkaar helpen en informeren. Samen streven we naar een internet waar we veilig online kunnen surfen. Om hiermee te beginnen is het belangrijk dat iedereen valse berichten, websites, en zo veel meer kan herkennen. BEEGO geeft je hier een uitgebreid overzicht van waar je op moet letten. En vooral, wanneer je iets verdacht ziet, hoe je het kan melden.
Wat is nu wat?
Het komt regelmatig in het nieuws, phishing, smishing, whaling, … voor elke soort internet oplichting is er wel een benaming. Maar wat betekend dat nu allemaal? Wij namen er de drie meest voorkomende uit:
Phishing is een algemene term online oplichting waarbij cybercriminelen proberen misbruik te maken via valse websites, e-mails, berichten enzovoort. Op die manier willen ze je nietsvermoedend laten inloggen met je inlognaam en wachtwoord of creditcardgegevens.
Smishing is wanneer criminelen proberen je vertrouwen te winnen via berichten. Ze zullen je contacteren via sms, Whatsapp, enzovoort.
Whaling is een techniek die cybercriminelen gebruiken om via e-mails en berichten mensen op te lichten. Phishing en whaling lijken op elkaar maar zijn niet helemaal hetzelfde. Bij whaling lijkt de e-mail of het bericht erg geloofwaardig omdat alles volledig is gepersonaliseerd naar wat online over je te vinden is. Het is dus het tegenovergestelde van SPAM dat in grote hoeveelheden wordt verzonden en niet gepersonaliseerd is.
5 gouden regels om veilig online te surfen
Waar moet je nu juist op letten bij het surfen? Hoe kan je het best internet oplichting voorkomen? Want voorkomen is beter dan genezen toch?
1. Veilige wachtwoorden
Beveilig je accounts altijd goed. Voorkom dat je wachtwoorden gestolen worden door ze goed in te stellen. Hier nog enkele gouden regels:
- Gebruik minimum 12 karakters, hoe langer hoe beter.
- Gebruik hoofdletters en leestekens.
- Gebruik geen voor de hand liggende wachtwoorden zoals je naam en geboortejaar, de naam van de dienst enzovoort.
Hoe stel je zo’n wachtwoord nu eenvoudig op? Je kan een zin gebruiken als geheugensteuntje. Een voorbeeld: “Beter voorkomen dan genezen is mijn nummer 1 favoriete uitspraak!” Hier kan je verschillende wachtwoorden uit halen:
- De eerste letter van elk woord: Bvdgimn1gu!
- Of de eerste twee letters van elk woord met een hoofdletter: BeVoDaGeIsMiNu1FaUi! (succes met dat te raden)
- …
De mogelijkheden zijn werkelijk eindeloos!
Naast een goed wachtwoord is het zeker ook aangeraden om waar mogelijk tweestapsverificatie in te stellen. Bij tweestapsverificatie toon je niet enkel dat jij het bent via een wachtwoord maar moet je op een tweede manier bevestigen zoals bijvoorbeeld je extra aanmelden via een smartphone, door een extra code in te geven die je werd doorgestuurd, enzovoort.
Heb je moeite met je wachtwoorden onthouden? Of wil je meer leren over de tweestapsverificatie die je accounts nog veiliger maakt? Bekijk dan onze tip over veilige wachtwoorden.
2. Sterke beveiliging van je toestel
Zorg ervoor dat de beveiliging van je computer in orde is. Wanneer je computer goed in orde is, kan die al een goede beschermingsmuur voorzien wanneer je gaat surfen. Zorg er altijd voor dat je de laatste updates van je besturingssysteem uitgevoerd zijn. Werk je nog met Windows 7 of een ouder besturingssysteem, dan moet je extra opletten en kan je met deze computer beter geen online aankopen doen. Lees hier waarom.
Wanneer je besturingssysteem goed beveiligd is, kan je gaan kijken of je computer goed beveiligd is door middel van een antivirusprogramma. Voor Windows raadt BEEGO altijd de ingebouwde virusscanner aan. Die werkt prima en is daarbij volledig gratis. Leer hier hoe dit werkt.
Ten slotte kan je best ook altijd vanuit je thuis met je eigen Wifi-netwerk online bestellen. Vermijd grote openbare netwerken zoals die van bibliotheken, vlieghavens enzovoort. Deze zijn niet altijd even goed beveiligd of worden soms nagemaakt door cybercriminelen. Op die manier kunnen ze aan je gegevens komen, wat je natuurlijk net niet wil.
3. Veilig online winkelen
Hoe ziet de URL er uit?
Voor je gegevens doorgeeft op een website, kijk dan eerst even de link na. Zorg ervoor dat de domeinnaam hetzelfde is dan de naam van het bedrijf. De domeinnaam is het deel dat voor .be .com of .nl komt.
Een voorbeeld:
Bij beego.be/artikels is ‘beego’ de domeinnaam.
Bij beego.artikels.be/tips is ‘artikels’ de domeinnaam.
Kijk de reputatie van de handelaar na
Zorg ervoor dat je op de goede websites surft. Kies bij voorkeur voor bekende websites. Ken je de website nog niet, kijk dan even na wat anderen ervan vinden. Type de naam van de website eens in je browser en zie of je recensies kan vinden die los staan van de website waar je iets wil kopen. Zijn deze overwegend positief, dan kan je met een gerust hart verder winkelen.
Kijk na of de website en eventueel de betaalzone van de handelaar goed beveiligd is
Je hebt de producten die je wou, uitgekozen en in je virtueel winkelmandje gelegd. De gegevens voor de levering zijn nu in orde en je gaat nu over naar de betaling. Nu is het erg belangrijk om te kijken of de betaalzone van de handelaar goed beveiligd is. Dit kan je nakijken door bovenaan naar het webadres te gaan kijken. Staat er vooraan “https://” dan is het goed. De “s” vanachter staat voor het Engelse woord “secure” en het is dus belangrijk dat die er staat.
4. Denk na welke gegevens je online doorgeeft
Wees erg voorzichtig met het delen van je e-mailadres. Geef het niet zomaar overal op en zet het nooit zichtbaar ergens op internet. Wil je toch je e-mailadres delen? Dan is het een goed idee een tweede ‘wegwerpadres’ te maken. Dit kan je dan gebruiken wanneer ze online je e-mailadres vragen. Op die manier blijft je ‘echte’ e-mailadres voor je privé en zal je er minder SPAM, phishing en reclame op krijgen. Jammer genoeg is het bijna onmogelijk om nooit SPAM te krijgen, wanneer je het dus toch krijgt, doe het dan niet open en klik niet op links.
5. Gebruik je gezond verstand
De belangrijkste van de 5 gouden regels, is je gezond verstand gebruiken en steeds kritisch blijven. Vind je een bepaalde vraag of boodschap vreemd, sta er dan even bij stil en ga er niet blindelings mee verder. Denk altijd twee keer na maar wordt ook niet te wantrouwig. Heb je ergens een slecht gevoel bij of twijfel je, vraag dan hulp.
E-mail: Hoe phishing herkennen
Ook al let je goed op wat je online doet, het is heel waarschijnlijk dat je ooit een phishing e-mail zal krijgen. Daarom is het ook belangrijk dat je ze goed kan herkennen. Wanneer een e-mail voldoet aan één of meer van de volgende voorwaarden: sta er dan even bij stil
- Komt het onverwacht?
Als je een onverwachte e-mail ontvangt is er altijd een reden tot wantrouwen. Krijg je bijvoorbeeld een e-mail van bpost maar verwacht je geen pakketje? Dan is het zeker nuttig om extra te controleren. - Is het dringend?
Wordt er veel druk achter gezet? Zoals bijvoorbeeld ‘Betaal nog voor morgenavond of je krijgt een boete’. Bedenk dan sowieso eerst even van waar het komt. - Ken je de afzender?
Ken je de persoon die je de e-mail verzond niet? Controleer dan nog eens of de e-mail wel te vertrouwen is! - Wordt er een vreemde vraag gesteld?
Officiële instanties zullen nooit je persoonlijke gegevens vragen via sms of e-mail. Geef op deze manier dus nooit je bankgegevens of wachtwoorden door. - Waartoe leidt de link waar op je moet klikken?
Net zoals we eerder in het artikel aanhaalden, verklappen de URL’s veel. Als ze je vragen om een bepaalde website te bezoeken, kijk dan eerst even de link na. Als je met je muis over de link gaat zonder te klikken, zie je links onderaan de URL waar de link naar leid. Zorg ervoor dat de domeinnaam hetzelfde is dan de naam van het bedrijf. De domeinnaam is het deel dat voor .be .com of .nl komt.
Een voorbeeld:
Bij beego.be/artikels is ‘beego’ de domeinnaam.
Bij beego.artikels.be/tips is ‘artikels’ de domeinnaam. - Is er een vage aanspreking?
Begint je e-mail met bijvoorbeeld ‘Beste mevrouw/meneer’? Dat kan een aanwijzing zijn dat het gaat om een phishing e-mail. Als een officieel bedrijf je een e-mail stuurt zullen ze steeds hun best doen om het zo goed mogelijk te personaliseren en je aan te spreken bij je naam. - Staan er veel taalfouten in het bericht?
Dat is een goede reden tot wantrouwen. Ook e-mails die niet in je eigen taal staan kunnen verdacht zijn. - Is het bericht in je spamfolder beland?
E-mails die in je spamfolder komen, moet je sowieso al eens extra nakijken. - Proberen ze je nieuwsgierig te maken?
Probeert de verzender je nieuwsgierig te maken? Door bijvoorbeeld te vragen ‘Ben jij dat op deze foto?’. Klik dan zeker niet op de link voordat je zeker bent dat het veilig is.
Criminelen worden steeds slimmer en beter. Let dus goed op met wat je online doet. Het kan ook zijn dat je een e-mail krijgt die voldoet aan één van deze voorwaarden die geen phishing is. Denk gewoon goed na en gebruik vooral je gezond verstand. Als je twijfelt is het soms beter om een computerspecialist om raad te vragen.
Wil jij testen of je valse berichten kan herkennen? Via safeonweb kan je de test doen!
Wat doe ik als ik internetoplichting opmerk?
Geef valse e-mails steeds aan zodat ze gestopt kunnen worden. Dit kan je doen via verdacht@safeonweb.be.
Probeer ook steeds de persoon of de instelling voor wie de cybercriminelen zich voordoen te verwittigen. Laat je vriend of vriendin weten als ze gehackt zijn en bel even naar het bedrijf van wie je zogezegd de vreemde e-mail kreeg. Op die manier kunnen zij hun voorzorgsmaatregelen nemen en iedereen op tijd verwittigen.
Wat als je je gegevens al hebt doorgegeven?
- Waarschuw je vrienden dat je hen een vals bericht doorstuurde. Laat hen er niet op klikken.
- Als je een wachtwoord doorgaf, dat je ook op andere plaatsen gebruikt, verander het dan onmiddellijk.
- Als je je creditcardgegevens hebt doorgegeven, verwittig je onmiddellijk Cardstop (www.cardstop.be of 070 344 344).
Veilig online surfen: lang verhaal kort
De belangrijkste regel bij het veilig online surfen is en blijft om je gezond verstand te gebruiken. Ben je niet zeker, vraag dan raad aan een computerexpert. Help ook anderen om zich zo goed mogelijk te informeren over internetoplichting. Zo streven we samen niet alleen naar een betere wereld maar ook een betere digitale wereld.
Bij BEEGO staan er verschillende slimme studenten klaar om u uit de nood te helpen. Al onze studenten werden nauwkeurig geselecteerd zodat ze u kwalitatieve hulp bieden.
Bekijk onze video
Heb je hulp nodig?
Heb je hulp nodig bij deze tip? Onze studenten komen je graag helpen, vanaf een half uur komen ze al naar je thuis. Probeer het gerust een keer!
BEEGO op Facebook